پکیج (پروتکل) درمان شناختی رفتاری برای اختلال اضطراب اجتماعی (فوبی اجتماعی) در 54 صفحه فارسی در قالب فایل ورد قابل ویرایش
ویژگی های فایل:
شامل 6 جلسه درمانی
بصورت آموزش گروهی و فردی و دارای توضیحات کامل هر جلسه
54 صفحه ورد قابل ویرایش
با فونت B lotus سایز 14 و فاصله خطوط 1.5
دارای رفرنس معتبر و به شیوه APA
این فایل دارای تمامی توضیحات و تمرینات می باشد.
این محصول مناسب برای دانشجویان، اساتید، روانشناسان، کلاسهای آموزشی، کنفرانسها، وبینارها، متخصصین و سایر رشته های مرتبط می‌باشد.
فهرست مطالب:
جلسه اول- ارزیابی و آموزش روانی
جلسه دوم - آرام سازی
جلسه سوم - بازسازی شناختی (1)
جلسه چهارم - بازسازی شناختی (2)
جلسه پنجم- مواجهه
جلسه ششم - مواجهه و بازسازی شناختی
پیوست
کار برگ تشخیص موقعیت های اضطراب زا و اجزاء اضطراب
کار برگ پایش افکار اتوماتیک
کاربرگ مقابله با افکار خود آیند
کاربرگ بازسازی شناختی
کاربرگ فهرست موقعیت های شایع اضطراب اجتماعی
کار برگ افکار اتوماتیک در مورد درمان
برگه اطلاعات تحریف های شناختی
کاربرگ درجه بندی موقعیت ها
کاربرگ پایش افکار اتوماتیک
منابع
نمونه ای از جلسات که در این پروتکل وجود دارد:
جلسه اول- ارزیابی و آموزش روانی
اهداف:
1. ایجاد ارتباط
۲. ارزیابی اضطراب اجتماعی
٣. آموزش روانی
وسایل مورد نیاز:
۱. پرسشنامه مختصر اضطراب اجتماعی
۲. راهنمای مداخله مختصر در اضطراب اجتماعی
مروری بر جلسه
هدف
از این جلسه، برقراری ارتباط درمانی با مراجع است تا اضطراب کمتری را در
جلسه تجربه کند و بتواند با درمانگر مشارکت و همکاری داشته باشد. در وهله
دوم، ارزیابی مختصری از اضطراب اجتماعی بیمار به عمل می آید تا براساس آن
مداخلات درمانی با وضعیت وی تناسب بیشتری داشته باشد. و در نهایت، اطلاعات
پایه ای در مورد این اختلال و علل و درمان آن در اختیار بیمار قرار داده می
شود.
1. معرفی موضوع جلسه و ایجاد ارتباط
اهداف جلسه را برای بیمار
توضیح داده و برای اینکه بتواند احساس راحتی بیشتری در جلسات داشته باشد یک
ارتباط توام با اعتماد با وی برقراری کنید. سعی کنید جلسات را بگونه ای
برنامه ریزی کنید که دسترسی بیمار به خدمات درمانی راحت بوده و از تشدید
اختلال جلوگیری شود. برای این منظور در ابتدای کار جلسات را زمانی بگذارید
که مرکز خیلی شلوغ نیست و یا بیمار کمتر مجبور باشد تا منتظر بماند و یا از
خود بیمار سوال کنید که ترجیح می دهد زمان جلسات چه موقع باشد، اطلاعات
دقیقی در مورد ساعت، زمان و کجا می تواند منتظر بماند - ترجیحا در یک مکان
خلوت - ارائه دهید، قبل از شروع جلسات درمان در مورد فرایند درمان توضیح
کلی ارائه دهید و در مورد نگرانی های وی سوال کنید و در نهایت، بخاطر داشته
باشد تغییر درمانگر برای این افراد ممکن است استرس آور باشد. بنابراین تا
جای ممکن از چنین اتفاقی پیشگیری کنید.
۲. ارزیابی
این اختلال معمولا در نظام مراقبت اولیه کمتر تشخیص
داده می شود و در صورتی که با افسردگی همراه باشد، معمولا این اختلال
افسردگی است که به آن توجه می شود و مورد درمان قرار می گیرد و لذا اضطراب
اجتماعی تشخیص داده نشده باقی می ماند. بنابراین، کارشناسان مراقبت اولیه
باید نسبت به شناسایی و تشخیص دقیق این اختلال حساس باشند.
برای ارزیابی
این اختلال ابزارهای متعددی وجود دارد که یکی از کوتاهترین آن ها پرسشنامه
کوتاه سه سوالی فوبی اجتماعی است. در این پرسشنامه از فرد می خواهند تا به
هر سوال از ۰ تا ۴ یک نمره بدهد و سپس براساس مجموع نمرات وی، در مورد وی
تصمیم گیری می شود. در زیر این سوالات آمده است:
1. ترس از خجالت زده شدن باعث می شود از انجام یک سری کارها و یا صحبت با مردم اجتناب کنم
٢. من از موقعیت هایی که در آن مرکز توجه هستم، اجتناب می کنم
٣. بدترین ترس های من خجالت زده شدن و یا احمق جلوه کردن است
0= اصلا، 1= یک کمی ۲= تا اندازه ای 3= خیلی زیاد ۴= شدید
اگر
نمره فرد ۶ یا بالاتر شود باید برای مورد ارزیابی جامع قرار گیرد. اگر خود
شما آموزش کافی را برای ارزیابی جامع این اختلال دریافت نکرده اید باید وی
را به متخصص ارجاع دهید.
وقتی مشخص شد که بیمار دچار اختلال اضطراب
اجتماعی است، برای اینکه بتوانید یک تصویر اجمالی از ماهیت اضطراب اجتماعی
وی به دست آورید، حیطه های زیر را مورد ارزیابی قرار دهید:
1. کدام موقعیت های اجتماعی بیمار را دچار اضطراب می کند و یا از آن اجتناب می کند؟
٢. بیمار می ترسد در این موقعیت ها چه اتفاقی بیفتد؟
٣. در موقعیت های اجتماعی چه علائم اضطرابی را تجربه می کند؟
۴. چه دیدگاه یا تصویری در مورد خود دارد؟
۵. در موقعیت های اجتماعی به چه چیز بیش از همه توجه دارد؟
۶. بعد از موقعیت اجتماعی چه افکاری دارد؟ و چطور موقعیت را تحلیل می کند؟
۷. آیا مواد و الکل مصرف می کند؟
٣. آموزش روانی
در آموزش روان شناختی بیمار اطلاعات لازم را در
مورد ماهیت بیماری و علائم آن، علل و درمان بیماری در اختیار بیمار قرار
دهید. در انتها، انتظاری را که از وی به عنوان مراجع دارید، توضیح دهید.
توصیف
اضطراب اجتماعی - تجربه اضطراب در موقعیت های اجتماعی طبیعی است ولی گاهی
اوقات خیلی شدید می شود و اثر منفی روی زندگی فرد می گذارد. بنابراین،
داستان این نیست که آیا کسی اضطراب اجتماعی دارد یا خیر بلکه شدت و تکرار
آن است که مهم است. اضطراب اجتماعی مثل شکستن دست یا پا نیست که یا شکسته
است یا نه، اضطراب اجتماعی روی یک پیوستار است و افراد ممکن است در جاهای
مختلف این پیوستار قرار داشته باشند. بعضی افراد در موقعیت های اجتماعی
اضطراب کمی دارند و حتی از اینکه فرصتی پیش آمده تا با افراد جدید آشنا
شوند و یا استعداد و توانایی خود را نشان دهند، خوشحال هستند. این افراد
ممکن است قبل از ورود به موقعیت کمی اضطراب داشته باشند ولی خیلی زود
اضطرابشان برطرف می شود و احساس راحتی می کنند. برخی دیگر اضطراب بیشتری را
تجربه می کنند و ممکن است از شب قبل مضطرب باشند ولی بتدریج وقتی در
موقعیت قرار می گیرند اضطرابشان کم می شود. ولی کسانی که شدت اضطرابشان
شدید است از چند روز قبل نگران و مضطرب هستند و معمولا شدت این نگرانی و
اضطراب بقدری است که یا از آن موقعیت اجتناب می کنند و یا اگر مجبور شوند
در آن شرکت کنند در تمام مدتی که در آن موقعیت هستند، مضطرب هستند. بنابر
این تقریبا همه افراد گاهی اضطراب اجتماعی را تجربه می کند ولی وقتی اضطراب
شدید می شود و در عملکرد فرد تداخل ایجاد می کند، احتمالا با اختلال
اضطراب اجتماعی روبه رو هستیم که نیاز به درمان دارد.
افرادی که اضطراب
اجتماعی دارند نظر دیگران برایشان خیلی مهم است و در عین حال فکر می کنند
طوری رفتار خواهند کرد که جلو دیگران خجالتزده خواهند شد. بنابراین آن ها
نگران قضاوت دیگران در مورد خود هستند و معمولا هم فکر می کنند این قضاوت
منفی است برای مثال فکر می کنند به نظر کسل کننده، خنگ، احمق، بی دست و پا،
بی کفایت یا عجیب و غریب به نظر خواهند رسید و یا همه متوجه اضطراب شان می
شوند. معمولا این افراد فکر می کنند دیگران نسبت به ظاهر و رفتار آن ها
خیلی دقت می کنند و متوجه کوچکترین علائم اضطراب یا اشتباه شان خواهند شد.
بعضی
از موقعیت ها ممکن است برای این افراد سخت تر از بقیه باشد. مثلا ممکن است
با کسانی که می شناسند راحت صحبت کنند ولی با غریبه ها دچار اضطراب شوند. و
یا ممکن است غذاخوردن و یا با تلفن حرف زدن جلوی دیگران برایشان سخت باشد.
برخی هم ممکن است در مکان های شلوغ مثل رستوران، بازار و یا فروشگاه های
بزرگ دچار مشکل شوند.
معمولا وقتی این افراد در موقعیت های اجتماعی قرار
می گیرند دچار اضطراب زیادی شوند و علائمی مانند تپش یا کوبش قلب، تنش،
گیجی، بیقراری، تعریق، تغییرات تنفسی، گیجی، سرخ شدن، تنش عضلانی، تکرر
ادرار و درد در قفسه سینه را تجربه می کنند. همچنین ممکن است سرخ شوند، و
یا دچار لکنت شوند و یا قادر به صحبت کردن نباشند.
برخی افراد به خاطر
این اضطراب شروع به اجتناب از این موقعیت ها می کنند که باعث می شود بسیاری
از فرصت های رشد و پیشرفت خود را در زمینه های مختلف شغلی یا اجتماعی از
دست بدهند. برخی دیگر در این موقعیت ها شرکت می کنند ولی از روش هایی که "
رفتارهای امنیتی " نامیده می شود مثل نگاه نکردن به دیگران، سرگرم کردن خود
با روزنامه، گوشی تلفن، کوتاه حرف زدن و یا کنار افراد آشنا ماندن استفاده
می کنند تا اضطراب خود را کم می کنند.
افرادی که اضطراب اجتماعی دارند
می ترسند که دیگران در مورد آن ها بد فکر کنند و اغلب معتقدند به خوبی
دیگران نیستند. این طرز تفکر باعث می شود که شرکت در موقعیت های اجتماعی
برایشان دشوار و گاهی غیرممکن شود.
مولفه ها یا اجزاء اضطراب اجتماعی-
اضطراب شامل اضطراب اجتماعی شامل سه بخش است: ۱) احساسی است که در بدنتان
دارید (مثل تپش قلب) ۲) افکاری که در ذهن تان دارید (مثلا احمق به نظر
خواهم رسید) و ۳) رفتاری که انجام می دهید (برای مثال سرگرم کردن خود با
روزنامه). بنا براین اضطراب سه بخش جسمی، شناختی و رفتاری دارد.
بخش
جسمی اضطراب یا احساس هایی که در بدنتان تجربه می کنید خیلی مهم است و
معمولا اولین چیزی است که افراد متوجه آن می شوند. آن شامل ترکیبی از علائم
مختلف است مانند تپش قلب، کوبش قلب، تند شدن تنفس، کوتاه شدن تنفس، لرزش،
تعریق، سرخ شدن صورت، احساس تهوع، احساس سنگینی در قفسه سینه، اسهال، تکرر
ادرار، سرد شدن بدن، احساس خفگی
بخش شناختی شامل افکاری است که افراد
موقع اضطراب دارند. این افکار معمولا شامل پیش بینی اتفاق افتادن یک چیز بد
است. در غالب موارد این افکار یا در مورد عملکرد فرد در موقعیت های
اجتماعی است (موقع حرف زدن دچار لکنت می شوم) یا در مورد افکار و نظر
دیگران در مورد آن هاست (آن ها فکر می کنند آدم کسل کنند ای هستم، او فکر
می کند دست و پا چلفتی هستم،). این افکار ممکن است قبل از موقعیت اجتماعی،
در طی آن و پس از آن وجود داشته باشد. در اغلب موارد این افکار واقع بینانه
نیستند و بیشتر ترس ها و نگرانی های آن ها را نشان می دهد تا چیزی که
واقعا اتفاق افتاده باشد.
بخش رفتاری شامل کارهایی است که انجام می دهید
و دیگران می توانند آن را ببینند. خود این بخش شامل دو قسمت است : اول -
کاری که در یک موقعیت اضطراب برانگیز انجام می دهید مثلا تکان دادن پا و یا
عدم تماس چشمی دوم - اجتناب. اجتناب شامل انجام ندادن چیزی است که در شما
ترس یا اضطراب ایجاد می کند و یا انجام دادن آن به صورتی است که شما را از
جنبه های ترسناک موقعیت ها دور نگه می دارد. برای مثال وقتی اصلا به یک
میهمانی نمی روید، یک اجتناب کامل را انجام می دهید که یک علامت رفتاری
معمول اضطراب است. ولی ممکن است با اینکه مضطرب هستید به مهمانی بروید ولی
در تمام مدت، کنار کسانی که می شناسید بمانید. اگرچه در این موقعیت به طور
کامل از مهمانی رفتن اجتناب نمی کنید ولی از بخشی که در شما اضطراب ایجاد
می کند یعنی صحبت با افراد غریبه، اجتناب می¬کنید. اجتناب، مشکل بزرگ
افرادی است که اضطراب اجتماعی دارند چون ممکن است مرتب زیاد شود و از چند
موقعیت منتهی به اجتناب از بسیاری از موقعیت ها شود. اجتناب موجب تسکین
فوری اضطراب می شود و این تسکین که نقش تقویت کننده را بازی می کند موجب می
شود که دوباره و دوباره تکرار شود. ولی رفتار اجتناب فقط یک راه حل کوتاه
مدت برای کاهش اضطراب است که بعدا در شما احساس بدی
ایجاد می کند. در مجموع، اجتناب ممکن است موجب از دست دادن فرصت ها برای پیشرفت ها و ایجاد دوستی ها شود.
وقتی
یک فرد دچار اضطراب می شود معمولا هر سه بخش اضطراب وجود دارد. برای مثال
هم تپش قلب دارد، هم افکار اضطراب زا و هم ممکن است از صحبت با افراد غریبه
اجتناب کند. این سه مولفه روی هم تاثیر می گذارند و معمولا افزایش یا کاهش
در یکی موجب کاهش یا افزایش در دیگری شود. گاهی این مولفه ها ممکن است
تبدیل به دور باطلی شوند که مرتب یک دیگر را تشدید می کنند.
علت اضطراب
اجتماعی - عوامل مختلفی در بروز اضطراب اجتماعی نقش دارند. بعضی افراد بطور
ذاتی مضطرب تر از بقیه هستند. برخی عزت نفس پایینی دارند که از کودکی شروع
می شود. گاهی هم تجارب اولیه فرد در خانواده و حوادث استرس آور زندگی ممکن
است موجب بروز این اختلال شود. به نظر می رسد ترکیبی از این عوامل موجب
بروز این مشکل می شود. اما چیزی که موجب تداوم آن می شود اجتناب از موقعیت
هاست. اجتناب مانع از این می شود که فرد به این موقعیت ها عادت کند و یاد
بگیرد با این موقعیت ها مقابله کنند و احساس خوبی داشته باشند.
از طرف
دیگر افردای که اضطراب اجتماعی دارند اغلب تصویر منفی از خود دارند و
معتقدند که در موقعیت های اجتماعی خوب عمل نمی کند. علاوه بر این، فکر می
کنند در این موقعیت ها دچار اضطراب خواهند شد و بقیه متوجه اضطرابشان می
شوند. بنابراین وقتی در موقعیت های اجتماعی قرار می گیرند خیلی روی خود
تمرکز می کنند، به علائم اضطراب خود توجه زیادی می کنند و این باعث افزایش
اضطراب می شود و بعد از موقعیت نیز فکر می کنند "من مثل یک احمق رفتار کردم
و این باورهای منفی در مورد خود را افزایش می دهد.
اضطراب اجتماعی به
دلیل شخصیت اضطرابی و عزت نفس پایین است. این اضطراب ادامه پیدا می کند چون
افراد مبتلا عمیقا معتقدند در موقعیت های اجتماعی خوب نیستند. این باور
هرگز به چالش کشیده نمی شود چون یا از موقعیت اجتناب می کند یا رفتارهای
امنیتی را انجام می دهد و یا در موقعیت های اجتماعی خیلی روی خود تمرکز می
کنند و متوجه کوچکترین اشتباه و یا علائم اضطراب خود می شوند.
درمان
اضطراب اجتماعی برای اختلال اضطراب اجتماعی درمان های موثری وجود دارد و
تحقیقات نشان می دهد که این درمان ها می تواند اضطراب اجتماعی را به میزان
قابل ملاحظه ای کاهش دهد. البته باید بخاطر داشت چون اضطراب اجتماعی یک بخش
بهنجار زندگی است اضطراب کاملا حذف نمی شود ولی این بهبود به اندازه ای
است که تغییرات مثبت مهمی را در زندگیتان ایجاد می کند.
درمان شامل دارو
درمانی و روان درمانی است. دارودرمانی شامل داروهای ضداضطراب است که توسط
پزشک یا روان پزشک تجویز می شود. اثرات ضداضطراب داروها معمولا بعد از دو
هفته ظاهر می شود. این داروها ممکن است یک سری اثرات جانبی مثل افزایش
موقتی اضطراب، بیقراری و مشکلات خواب نیز داشته باشند ولی معمولا این عوارض
به مرور زمان کاهش می یابند. البته وقتی شدت آن زیاد است و یا طولانی می
شود باید با پزشک یا روان پزشک صحبت کنید. بخاطر داشته باشید دارو را
خودسرانه کاهش ندهید و یا قطع نکنید و حتما این کار را زیر نظر پزشک انجام
دهید.
انتظاری که از شما می رود در این جلسات از یک شکل مختصر درمان
شناختی رفتاری استفاده می شود. این نوع درمان روی هر سه بخش اضطراب که در
بالا توضیح دادیم کار می کند. بخش شناختی شامل تغییر باورهای منفی شما در
مورد خودتان، دیگران و دنیاست. تغییرات جسمی شامل استفاده از تکنیک هایی
برای کاهش علائم جسمی اضطراب و تغییرات رفتاری شامل عدم اجتناب از این
موقعیت هاست.
برای اینکه بتوانید بهترین نتیجه را از درمان بگیرید باید
برای آن وقت و انرژی بگذارید، در جلسات، مرتب شرکت کنید و تکلیف هایی را که
برایتان طراحی می شود در بین جلسات انجام دهید. این تکالیف ممکن است صحبت
با یک کسی و یا حضور در موقعیت هایی باشد که شما را مضطرب می کند. این کار
ممکن است ناراحت کننده باشد و در شما اضطراب ایجاد کند ولی شما باید با ترس
هایتان مواجه شوید تا بتوانید بر آن غلبه کنید. البته این کار به صورت
تدریجی انجام می شود و درمانگر در کنار شماست تا راهنمایی های لازم را
انجام دهد. یادتان باشد که تغییر و بهبود کند و تدریجی است بنابراین زود
ناامید نشوید و به پیشرفت های کوچک هم توجه کنید. این تغییرات کوچک معمولا
با گذشت زمان و تمرین کافی به بهبودهای بزرگ منجر می شود. پس با خودتان
مهربان باشید، برای تلاش هایتان ارزش قائل شوید و برای هر پیشرفتی هرچند
کوچک - خود را تشویق کنید. این نکته خیلی مهم است چون معمولا کسانی که
اضطراب اجتماعی دارند خیلی از خود انتقاد می کنند که البته هیچ کمکی به
تغییر نمی کند.
تکلیف منزل
به بیمار کار برگ تشخیص موقعیت های اضطراب زا و اجزاء
اضطراب را بدهید و از وی بخواهید در فاصله بین جلسات، یکی دو موقعیت
اضطراب زا را تشخیص داده و اجزاء سه گانه اضطراب را برای هر موقعیت بنویسد.
